Popular Posts

12/09/2010

Ders 8

Zamanlar

Önceki bölümlerde hangi durumda ve zamanda hangi zamirleri kullanacağımızı gördük. Şimdi, fiillerin zamanlara göre çekimlerine geçmeden önce, hangi zamanda hangi eklerin hangi formüle göre kullanılacağını göreceğiz.
Aşağıdaki tüm zaman tablolarındaki örneklerde dikkat etmemiz gereken şeyler özne, -varsa- nesne, zaman belirten ekler ve bireysel zamirlerdir. Önceki konularda özne, nesne ve bireysel zamirleri öğrendiğimiz için, bu bölümde öğreneceğimiz yalnız zaman ekleri kalıyor. Zamanlar konusundan sonra, fiillerin zamanlara göre çekimleri ayrıntılı olarak işleneceğinden, zamanlar konusunu daha kolay öğrenmek için, şimdi fiil çekimlerine dikkat etmemekte fayda var.
Zamanlar konusunu işlerken konunun daha iyi anlaşılması için tablolarla örneklendirmeler yapacağız.




















Dema Niha – Şimdiki Zaman, Gelecek Zaman

1.özne + (2. nesne) + di+fiil+bûn
Ez diçim
Dema Niha, Şimdiki Zaman ve Geniş Zamana tekabül eder. 'Ez' birinci tekil şahıs (özne), 'di-' Şimdiki Zaman eki, '-ç-' 'çûn' -gitmek- fiilinin Şimdiki Zamanda çekimi ve '-im' ise birinci tekil şahıs için kullanılan bireysel zamirdir. Şimdiki zamanda bireysel zamir özneyi pekiştirmek için kullanılır.
Dema Niha'da fiilin dönüşlü veya dönüşsüz olması özneyi etkilemez.
dönüşsüz fiilli cümleler için
Dönüşsüz fiilli cümlelerde nesne yoktur. Bunun için tek bir tablo örnekleme için yeterlidir.

1.özne + di+fiil+bûn
Dema Niha
Ez diçim (Ben gidiyorum)
Tu diçî (Sen gidiyorsun)
Ew diçe (O gidiyor)
Em diçin (Biz gidiyoruz)
Hûn diçin (Siz gidiyorsunuz)
Ew diçin (Onlar gidiyorlar)














dönüşlü fiilli cümleler için


1.özne + 2. nesne + di+fiil+bûn
Ez = Ben
Dema Niha
Ez xwe dibînim = Ben kendimi görüyorum
Ez te dibînim = Ben seni görüyorum
Ez wî/wê dibînim = Ben onu görüyorum
Ez me dibînim = Ben bizi görüyorum
Ez we dibînim = Ben sizi görüyorum
Ez wan dibînim = Ben onları görüyorum

Tu = Sen
Dema Niha
Tu min dibînî = Sen beni görüyorsun
Tu xwe dibînî = Sen kendini görüyorsun
Tu wî/wê dibînî = Sen onu görüyorsun
Tu me dibînî = Sen bizi görüyorsun
Tu we dibînî = Sen sizi görüyorsun
Tu wan dibînî = Sen onları görüyorsun

Ew = O
Dema Niha
Ew min dibîne = O beni görüyor
Ew te dibîne = O seni görüyor
Ew xwe dibîne = O kendini görüyor
Ew me dibîne = O bizi görüyor
Ew we dibîne = O sizi görüyor
Ew wan dibîne = O onları görüyor




Em = Biz
Dema Niha
Em min dibînin = Biz beni görüyoruz
Em te dibînin = Biz seni görüyoruz
Em wî/wê dibînin = Biz onu görüyoruz
Em xwe dibînin = Biz kendimizi görüyoruz
Em we dibînin = Biz sizi görüyoruz
Em wan dibînin = Biz onları görüyoruz

Hûn = Siz
Dema Niha
Hûn min dibînin = Siz beni görüyorsunuz
Hûn te dibînin = Siz seni görüyorsunuz
Hûn wî/wê dibînin = Siz onu görüyorsunuz
Hûn me dibînin = Siz bizi görüyorsunuz
Hûn xwe dibînin = Siz kendinizi görüyorsunuz
Hûn wan dibînin = Siz onları görüyorsunuz

Ew = Onlar
Dema Niha
Ew min dibînin = Onlar beni görüyorlar
Ew te dibînin = Onlar seni görüyorlar
Ew wî/wê dibînin = Onlar onu görüyorlar
Ew me dibînin = Onlar bizi görüyorlar
Ew we dibînin = Onlar sizi görüyorlar
Ew xwe dibînin = Onlar kendilerini görüyorlar

No comments:

Post a Comment